Arebica – ukratko

Na početku govora o arebici potrebno je da se ona definiše jezički i značenjski. Jezički arebica je nastala od riječi ʻareb što označava ime naroda to jeste Arapa, dakle, jezički je sastavljena od reči ʻareb i sufiksa –ica = arebica. U definiciji, ona je: oblik arapskog pisma prilagođen fonetskom pravopisu srpskog i bosanskog jezika, kojom su se služili uglavnom muslimani Srbije, Sandžaka, Bosne i Hercegovine, današnje Republike Srpske, Herceg-Bosne, Zapadne Bosne, Srpske Krajine i dijela današnje Hrvatske – tačnije Dalmacije od početka 16. do polovine 20. veka.

Kao dokaz da je arebica prilagođeno arapsko pismo fonetskom pravopisu srpskog pa zatim i bosanskog jezika je i sledeći tekst, te primeri qaṣida na srpskom i bosanskom jeziku koji su navedeni u kitabu „Epohe fonetske misli kod Arapa i arebica”:

„S druge strane, s dolaskom Turaka dopire na naš prostor i još jedno pismo, arapsko (arebica), kojemu je takođe praizvor feničansko pismo. Ubrzo se turska arebica počela primenjivati i na našu jezičku materiju, a u muslimānskim sredinama negovana je tako zvana alhamijado književnost (pismo arapsko a jezik domaći, narodni); u devetnaestom veku napravljena je i naša normalizacija arabice, prilagođena srpskohrvatskom glasovnom sistemu.”[1]

Tako je arebica, kao treći alfabet naše pismenosti – a prvi po važnosti, potisnuta iz upotrebe gotovo sa istim motivima koji su prethodili njenom nastanku: u određenom tārīẖskom waqtu javila se iz praktičnih razloga kao neophodnost, prolazila kroz faze kad su joj davani različiti značaji i značenja, da bi na kraju, u jednom novom vremenu izgubila ne samo socio-sijāsetsku, već i praktičnu motivisanost svoga opstanka i aktuelnosti.


[1]Митар Пешикан, Јован Јерковић и Мато Пижурица, Правопис српског језика, друго издање, стр. 22., Нови Сад: Матица Српска, Војна штампарија, Београд – Република Србија 1994.