Staza rječitosti, govor 182. Hvaljenje Boga za blagodati Njegove. Dio govora istog o uzvišenosti i značaju Kur'ana Časnog. Upozorenje o kazni na Danu sudnjem.
Neka je hvala Bogu Koji je priznat a da nije viđen i Koji stvara bez poteškoće. On je moći Svojom stvorio stvoreno. On vladare upokorava veličinom Svojom, a velikanima upravlja darežljivošću Svojom. On je Taj Koji je svijet ovaj naselio stvorovima Svojim. Džinima i ljudima slao je poslanike Svoje da im otkriju pokrivač njegov, upozore ih na štetnosti njegove, iznesu im primjere njegove, predoče im nedostatke njegove i pred njih iznesu cjelovito sabiranje predmeta koji sadrže pouke o promjeni zdravlja i bolesti na njemu, te dozvoljeno i zabranjeno njegovo, i ono što je Allah pripremio onima između njih koji su pokorni i onima koji su neposlušni, to jest – Džennet i Džehennem, počasti i poniženja. Zahvaljujem Mu onom zahvalnošću koju On zahtijeva od stvorova Svojih. On je svemu odredio mjeru, svakoj mjeri – granicu vremensku, a vremenskoj granici svakoj – zapis.
Kur'an nalaže i suspreže, šuti i govori. On je dokaz Božiji pred stvorovima Njegovim. On je uzeo od njih zavjet da će postupati po njemu. On je upotpunio svjetlo Svoje i njime usavršio vjeru Svoju. On je uzeo dušu Vjerovjesnika Svoga – mir i blagoslovi Božiji neka su s njim i s potomstvom njegovim! – nakon što je preko njega dostavio ljudima propise Upute. Zato uzvisujte Boga Uzvišenog onako kako je On Sebe uzvisio. Jer, zaista On nije ništa skrio od vjere Svoje pred vama, niti išta izostavio čime je zadovoljan ili nezadovoljan a da za to nije odredio znamen jasan i znak određen koji ili odvraća od toga ili poziva tome. Zadovoljstvo Njegovo je isto u svemu onome što predstoji, a srdžba Njegova je ista u svemu onome što slijedi.
I znajte da On uistinu neće biti zadovoljan vama ni za što čime je On bio nezadovoljan onima prije vas i da On neće biti nezadovoljan vama ni za što čime je bio zadovoljan onima prije vas. Vi koračate stazom jasnom i govorite jednako kao što su govorili ljudi prije vas. On vam je dovoljan kao pomoć u svijetu ovome. On vas potiče na zahvalnost i nalaže vam da Ga spominjete jezicima svojim.
On vam savjetuje da Ga budete svjesni, a to je učinio vrhuncem zadovoljstva Svoga i svega što On traži od stvorova Svojih. Zato, budite svjesni Boga Koji je Takav da ste vi upravo kao ispred Njega. Vaše kike su u snažnom zahvatu Njegovom, a mijenjanje vaše u Njegovoj je moći. Ako nešto krijete – On to zna. Ako nešto obznanite – On to zapiše. Za to je odredio čuvare časne koji ne ispaštaju ništa istinito, niti uključuju išta neistinito. Znajte da će On svakome ko Ga je svjestan dati izlaz iz iskušenja i svjetlo da izađe iz tmine. On će ga zauvijek održavati u onome što duša njegova želi, te će ga nastaniti u boravištu časnom blizu Sebe, u Kući koju je sagradio za Sebe. Sjenka te Kuće jest Prijestolje Njegovo, svjetlost njezina jest sjaj Njegov, posjetioci njezini jesu meleki Njegovi, a vjerovjesnici Njegovi – društvo njezino.
Zato, požurite prema mjestu povratka i preduhitrite rokove! Uskoro će nada ljudi biti prekinuta, smrt će ih preuzeti i kapija pokajanja bit će zatvorena ispred njih. Još uvijek ste na mjestu na koje bi se oni koji su bili prije vas željeli vratiti. Na svijetu ovome, koji nije kuća vaša, samo ste putnici u kretanju. Pozvani ste da ga napustite i naređeno vam je da se zato na njemu opskrbite. Znajte da ova koža tanka ne može podnijeti vatru. Zato, smilujte se sami sebi, jer ste to već iskušavali u mukama svijeta ovoga.
Vidjeste li ikada osobu koja vrišti trnom ubodena, ili koja krvari uslijed posrnuća u hodu, ili koja se opekla na pijesku vrelom? Kako bi se takav osjećao da je između dva sloja vatre s kamenjem svuda unaokolo i šejtanom kao drugom svojim?! Znate li da, kada se Malik razgnjevi nad vatrom, dijelovi njezini navaljuju jedni na druge uslijed te srdžbe njegove, a kada je on grdi, ona skače među kapijama svojim, uznemirena grdnjom njegovom.
O vi, stari i uvaženi, koje je starost posijedila, kako ćete se vi osjećati kada krugovi vatre budu dosezali kosti vratova vaših, a lisičine budu tako snažno pritegnute da će izjesti meso podlaktica?! Budite svjesni Boga! I opet, budite svjesni Boga, o skupino ljudi, dok ste u dobrom zdravlju, prije nego što nastupi bolest, i dok ste u mogućnosti, prije nego što nastupi tjeskoba! Požurite osloboditi vratove svoje prije nego budu proglašeni nevažećim zalozi njihovi. Držite oči svoje budnim, smanjite trbuhe svoje, koristite noge svoje, trošite novac svoj, uzmite od tijela svojih i utrošite to na duše svoje i ne škrtarite nad njima, jer Allah Uzvišeni kaže:
Ako vi pomognete Bogu, i On će pomoći vama
i korake vaše učvrstiti.
Uzvišeni također kaže:
Ko će Bogu drage volje zajam dati da bi mu ga On mnogostruko vratio,
a uz to i nagradu plemenitu dobio.
On ne traži pomoć vašu uslijed slabosti bilo kakve, niti On traži posudbu od vas uslijed nestašice. On traži pomoć vašu, iako On raspolaže svim vojskama nebesa i zemlje, i On je Moćni i Mudri. On traži posudbu od vas, iako Njemu pripadaju riznice nebesa i zemlje i On je Imućni i Hvaljeni. On vas smjera iskušati u tome ko će od vas bolje raditi. Zato, požurite s djelima svojim da biste bili Bogu bliski u Kući Njegovoj. On je učinio drugove Vjerovjesnikove od tih bliskih, te uredio da ih posjećuju meleki Njegovi. On je počastio uši njihove tako da huk vatre džehenemske nikada ne dopre do njih i On je pružio zaštitu tijelima njihovim od klonuća i zamora.
To je blagodat Božija koju On dariva onome kome hoće.
A u Boga je blagodat velika.
Kažem ono što slušate. Allah je Onaj Koji pomaže i meni i vama. On mi je dovoljan i On je djelitelj najbolji.
Preveli: Rusmir Mahmutćehajić i Mehmedalija Hadžić
وَ مِنْ خُطبَةٍ لَهُعليه السلام
في قدرة اللَّه و في فضل القرآن و في الوصية بالتقوى
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الْمَعْرُوفِ مِنْ غَيْرِ رُؤْيَةٍ، وَ الْخَالِقِ مِنْ غَيْرِ مَنْصَبَةٍ. خَلَقَ الْخَلاَئِقَ بِقُدْرَتِهِ، وَ اسْتَعْبَدَ الْأَرْبَابَ بِعِزَّتِهِ، وَ سَادَ الْعُظَمَاءَ بِجُودِهِ، وَ هُوَ الَّذِي أَسْكَنَ الدُّنْيَا خَلْقَهُ، وَ بَعَثَ إِلَى الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ رُسُلَهُ، لِيَكْشِفُوا لَهُمْ عَنْ غِطَائِهَا وَ لِيُحَذِّرُوهُمْ مِنْ ضَرَّائِها، وَ لِيَضْرِبُوا لَهُمْ أَمْثَالَهَا، وَ لِيُبَصِّرُوهُمْ عُيُوبَها، وَ لِيَهْجُمُوا عَلَيْهِمْ بِمُعْتَبَرٍ مِنْ تَصَرُّفِ مَصَاحِّهَا وَ أَسْقَامِها وَ حَلاَلِهَا وَ حَرَامِهَا. وَ مَا أَعَدَّ اللَّهُ لِلْمُطِيعِينَ مِنْهُمْ وَ الْعُصَاةِ مِنْ جَنَّةٍ وَ نَارٍ، وَ كَرَامَةٍ وَ هَوَانٍ. أَحْمَدُهُ إِلَى نَفْسِهِ كَمَا اسْتَحْمَدَ إِلَى خَلْقِهِ، وَ جَعَلَ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْراً، وَ لِكُلِّ قَدْرٍ أَجَلاً، وَ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتَاباً.
فضل القرآن
منها: فَالْقُرْآنُ آمِرٌ زَاجِرٌ، وَ صَامِتٌ نَاطِقٌ. حُجَّةُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ. أَخَذَ عَلَيْهِ مِيثَاقَهُ. وَارْتَهَنَ عَلَيْهِمْ أَنْفُسَهُمْ. أَتَمَّ نُورَهُ، وَ أَكْمَلَ بِهِ دِينَهُ، وَ قَبَضَ نَبِيَّهُصلى الله عليه وآله وسلم وَ قَدْ فَرَغَ إِلَى الْخَلْقِ مِنْ أَحْكَامِ الْهُدَى بِهِ. فَعَظِّمُوا مِنْهُ سُبْحَانَهُ مَا عَظَّمَ مِنْ نَفْسِهِ. فَإِنَّهُ لَمْ يُخْفِ عَنْكُمْ شَيْئاً مِنْ دِينِهِ، وَ لَمْ يَتْرُكْ شَيْئاً رَضِيَهُ أَوْ كَرِهَهُ إِلاَّ وَجَعَلَ لَهُ عَلَماً بَادِياً، وَ آيَةً مُحْكَمَةً، تَزْجُرُ عَنْهُ، أَوْتَدْعُو إِلَيْهِ، فَرِضَاهُ فِيما بَقِيَ وَاحِدٌ، وَ سَخَطُهُ فِيما بَقِيَ وَاحِدٌ. وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَنْ يَرْضَى عَنْكُمْ بِشَيْءٍ سَخِطَهُ عَلَى مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ، وَ لَنْ يَسْخَطَ عَلَيْكُمْ بِشَىْءٍ رَضِيَةُ مِمَّنْ كَانَ قَبْلَكُمْ، وَ إِنَّمَا تَسِيرُونَ فِي أَثَرٍ بَبِّنٍ، وَ تَتَكَلَّمُونَ بِرَجْعِ قَوْلٍ قَدْ قَالَهُ الرِّجَالُ مِنْ قَبْلِكُمْ. قَدْ كَفَاكُمْ مَوؤُنَةَ دُنْيَاكُمْ، وَ حَثَّكُمْ عَلَى الشُّكْرِ، وَ افْتَرَضَ مِنَ أَلْسِنَتِكُمُ الذِّكْرَ.
الوصية بالتقوى
وَ أَوْصَاكُمْ بِالتَّقْوَى وَ جَعَلَهَا مُنْتَهَى رِضَاهُ وَ حَاجَتَهُ مِنْ خَلْقِهِ. فَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي اَنْتُمْ بِعَيْنِهِ، وَ نَوَاصِيكُمْ بِيَدِهِ، وَ تَقَلُّبُكُمْ فِي قَبْضَتِهِ. إِنْ أَسْرَرْتُمْ عَلِمَهُ. وَ إِنْ أَعْلَنْتُمْ كَتَبَهُ. قَدْ وَكَّلَ بِذلِكَ حَفَظَةً كِرَاماً لاَ يُسْقِطُونَ حَقّاً، وَ لاَ يُثْبِتُونَ بَاطِلاً. وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً مِنَ الْفِتَنِ، وَ نُوراً مِنَ الظُّلَمِ، وَ يُخَلِّدْهُ فِيَما اشْتَهَتْ نَفْسُهُ، وَ يُنْزِلْهُ مَنْزِلَ الْكَرَامَةِ عِنْدَهُ. فِى دَارٍ اصْطَنَعَهَا لِنَفْسِه. ظِلُّهَا عَرْشُهُ. وَ نُورُهَا بَهْجَتُهُ. وَ زُوَّارُها مَلائِكَتُهُ. وَ رُفَقَاؤُهَا رُسُلُهُ. فَبَادِرُوا الْمَعَادَ وَ سَابِقُوا الْآجَالَ. فَإِنَّ النَّاسَ يُوشِكُ أَنْ يَنْقَطِعَ بِهِمُ الْأَمَلُ، وَ يَرْهَقَهُمُ الْأَجَلُ وَ يُسَدَّ عَنْهُمْ بَابُ التَّوْبَةِ. فَقَدْ أَصْبَحْتُمْ فِي مِثْلِ مَا سَأَلَ إِلَيْهِ الرَّجْعَةَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ. وَ أَنْتُمْ بَنُو سَبِيلٍ عَلَى سَفَرٍ مِنْ دَارٍ لَيْسَتْ بِدَارِكُمْ، وَ قَدْ أُوذِنْتُمْ مِنْهَا بِالاِرْتِحَالِ، وَ أُمِرْتُمْ فِيهَا بالزَّادِ.
وَاعْلَمُوا أَنَّهُ لَيْسَ لِهذَا الْجِلْدِ الرَّقِيقِ صَبْرٌ عَلَى النَّارِ، فَارْحَمُوا نُفُوسَكُمْ، فَإِنَّكُمْ قَدْ جَرَّبْتُمُوهَا فِي مَصَائِبِ الدُّنْيَا.
أَفَرَأَيْتُمْ جَزَعَ أَحَدِكُمْ مِنَ الشَّوْكَةِ تُصِيبُهُ، وَالْعَثْرَةِ تُدْمِيهِ، وَالرَّمْضَاءِ تُحْرِقُهُ؟ فَكَيْفَ إِذَا كانَ بَيْنَ طَابَقَيْنِ مِنْ نارٍ، ضَجِيعَ حَجَرٍ، وَ قَرِينَ شَيْطَانٍ؟ أَعَلِمْتُمْ أَنَّ مَالِكاً إِذَا غَضِبَ عَلَى النَّارِ حَطَمَ بَعْضُهَا بَعْضاً لِغَضَبِهِ، وَ إِذَا زَجَرَهَا تَوَثَّبَتْ بَيْنَ أَبْوَابِها جَزَعاً مِنْ زَجْرَتِهِ.
أَيُّها الْيَفَنُ الْكَبِيرُ الَّذِي قَدْ لَهَزَهُ الْقَتِيرُ، كَيْفَ أَنْتَ إِذَا الْتَحَمَتْ أَطْوَاقُ النَّارِ بِعِظَامِ الْأَعْنَاقِ، وَ نَشَبَتِ الْجَوامِعُ حَتَّى أَكَلَتْ لُحُومَ السَّوَاعِدِ. فَاللَّهَ اللَّهَ مَعْشَرَ الْعِبَادِ! وَ أَنْتُمْ سَالِمُونَ فِي الصِّحَّةِ قَبْلَ السُّقْمِ. وَ فِي الْفُسْحَةِ قَبْلَ الضِّيقِ. فَاسْعَوْا فِي فِكاكِ رِقَابِكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُغْلَقَ رَهَائِنُهَا. أَسْهِرُوا عُيُونَكُمْ، وَ أَضْمِرُوا بُطُونَكُمْ، وَ اسْتَعْمِلُوا اَقْدَامَكُمْ، وَ أَنْفِقُوا أَمْوَالَكُمْ، وَ خُذُوا مِنْ أَجْسَادِكُمْ فَجُودُوا بِها عَلَى أَنْفُسِكُمْ، وَ لاَ تَبْخَلُوا بِها عَنْهَا، فَقَدْ قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ: »إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَ يُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ«وَ قَالَ تَعَالى: »مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ«.فَلَمْ يَسْتَنْصِرْكُمْ مِنْ ذُلٍّ، وَ لَمْ يَسْتَقْرِضْكُمْ مِنْ قُلٍّ، اسْتَنْصَرَكُمْ وَ لَهُ جُنُودُ السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ. وَ اسْتَقْرَضَكُمْ وَ لَهُ خَزَائِنُ السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ، وَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ. وَ إِنَّما أَرَادَ أَنْ يَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً. فَبَادِرُوا بِأَعْمَالِكُمْ تَكُونُوا مَعَ جِيرَانِ اللَّهِ فِي دَارِهِ. رَافَقَ بِهِمْ رُسُلَهُ، وَ أَزَارَهُمْ مَلاَئِكَتَهُ، وَ أَكْرَمَ أَسْمَاعَهُمْ أَنْ تَسْمَعَ حَسِيسَ نَارٍ أَبَداً، وَصَانَ أَجْسَادَهُمْ أَنْ تَلْقَى لُغُوباً وَ نَصَباً: »ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ«.
أَقُولُ مَا تَسْمَعُونَ، وَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَى نَفْسِي وَ أَنْفُسِكُمْ، وَ هُوَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ!
