Najstariji sačuvani tekst na arebici je pjesma koja nema naslova, a kojoj neki pripisuju naslov „H̱irvati Türkisi”, islāmizovanog Mađara iz Erdelja nastala 997. godine po hidžri ili oko 1588. po mīlādu. Erdelj (na mađarskom: Erdély) ili Transilvanija je geografsko tārīẖski kraj u karpatskom basenu današnje Rumunije koji skoro pa graniči sa Vojvodinom i koji većinski naseljavaju Mađari, koji i danas imaju aspiracije za osamostaljenje – kao i svaki drugi narod na svijetu. Uzimajući u obzir ove geografske i tārīẖske delīle (fakte) i mnoge druge koji nisu spomenuti ovde, ova pjesme ne može nikako biti na hrvatskom jeziku nego samo na srpskom. Još jedan dokaz za ovu tvrdnju je i sledeći tekst:
„Res se v 17. in 18. stoletju pojavijo bosanski muslimani kot književniki, toda svojemu jeziku ne pravijo hrvaški, temveč srbski. Pesnik in književnik Muhamed Hevaji Uskjufi je na začetku 17. stoletja zapustil tudi cikel pobožnih pesmi, ki so bile res pisane v arabski pisavi, toda v srbščini, in ne v hrvaščini. Sam pisec je te pesmi naslovil „Ilahi be zebani Srb” in „Beraj daveti iman be zebani srb” (Vzklikanje v srbskem jeziku in Poziv k veri v srbskem jeziku), objavljene na 69. strani Listine Matija Ninoslava.”
Prevod sa slovenskog:
Zaista se u 17. i 18. vijeku pojavljuju bosanski muslimāni kao kātibi, ali svoj jezik ne nazivaju hrvatskim, već srpskim. Pjesnik i kātib Muḥammed Hewāʼī Uskūfī (Muhamed Hevai Uskufi), ostavio je početkom 17. vijeka iza sebe, između ostaloga, i ciklus ilāhijja (ilahija – pobožnih pjesama) zaista pisanih arapskim pismom, ali srpskim, a ne hrvatskim jezikom, jer pisac tim pjesmama daje sam naslov „Ilahije na srpskom jeziku” (الهی بزبان صرب) i „Poziv na veru na srpskom jeziku” (برای دعوت ایمان بزبان صرب) objavljene na 69. ṣaḥīfi Povelje Matije Ninoslava.[1]
Takođe, postoji mogućnost da su zapisivači ove pjesme njoj pripisali naslov što ne mora da znači da je ona na hrvatskom jeziku, jer je u njoj više elemenata srpskog nego hrvatskog, i tako dalje.
Na ṣūri broj 8. sam prikazao ovu pjesmu iz izvora do kojih sam mogao doći[2], a na njenom početku piše „Hirvat Türkisi”, što može biti falsifikat,[3] te je primijetno sledeće:
– ẖaṭṭ (rukopis) kojim je napisan naslov izgleda malo drugačiji od ẖaṭṭa ostatka qaṣīde,
– ẖaṭṭ naslova je malo zadebljan (boldiran) u odnosu na ostatak teksta, što nije bila praksa u taj waqat da se tako ističu naslovi,
– naslov je previše zbijen i neprirodno izgleda u odnosu na ostatak teksta,
– naslov nije vokalizovan (to jeste na njemu se ne nalaze ḥareketi), dok je ostatak teksta sa ḥareketima, što u poređenju sa drugim djelima pisanim na arebici nije po ṭabiʻatu,
– kako izgleda iza naslova stoje dvije tačke kao interpunkcijski znakovi, što, takođe, nije bila praksa u arapskom jeziku niti arapskom pismu,
– a da je ovo naslov, stajao bi ili iznad ili u potpunosti pored ostatka teksta, ili bi bio napisan drugim arapskim ẖaṭṭom i td.
Sura broj 8.
Ova kasida je doslovno napisana ovako:
آهْ نَـوِيـسْـــتَـا دُوشَــا مُـويَـهٗ،
دآيْـمِـيـسَــهٗ دآ اُوبْ وَه‌سَـلِـيـمْ،
دُوقْـلَـمْ نَـه اِيـزْيـشـلُو دُوشَـا،
دآيْ‌مِـيـسَــهٗ دآ پُـووَه سَـــلِـيـمْ،
قَـدْ تَـه ويٖـدٖے اُوچـيٖ مُـويَـه،
وَه‌سَـلـيٖـسَـــهٗ سِـيـرْچَـه مُـويَـهٗ،
يَـا سَـامْ تـوُويَـهٗ تـيٖسےٖ مُويَهٗ،
دَايْ‌مٖيـسَـــهٗ دآ اُوبْ وَه‌سَـلٖـيـمْ،
اُوُو سـوِيـتْ يَه قَاقُونُو چوٖيت،
نَـيْکَـمُـو دُوغُـو ميٖ ژيٖـوبـيٖـتْ،
نَـبُـودُ سْـوَاغْدَه تَاقُو سِيرْدِيتْ،
دآيْ‌مِــيـسَـــهٗ دآ پُـووَه‌سَــلـيٖـمْ،
نَـمُــورِيـمَـه پـرُوسِـيـمْ تَـبَــهٗ،
اِيــزْغُـوْبِلْـسَـامْ يَـا سَـامْ سَــبَــه،
اُوبْـدَنْ اُوبْـنُـوكُ مُـولـيٖم تَـبَــه،
دآيْ‌مِــيـسَـــهٗ دآ اُوبْـوَه‌سَـــلِـيـمْ،
اِيـزْسِـيـرْچَـه يَـا تَـبَـه لـيُوْبِـيمْ،
حُو كْليٖ بيٖتْ يُوشتْ دَاتَه غِيرْلِيم،
اُودْ ژَالُـوستْ نَزْنَامْ شتُو چِيٖنيٖمْ،
دآيْ‌مِــيـسَـــهٗ دآ پُــووَه‌سَــلـيٖــمْ،
غِـيزْ دَاوَا سيٖ غيٖزْ دَاوْ بُوْدےٖ،
شتُوكُو اِيسْتُومْ زدرآوميٖ بُوْديٖ،
اُووُو پَـسْـمُـو مُحَمَّدْ زغُـوديٖ،
دآيْ‌مِـيـسَـــهٗ دآ اُوبْـوَه‌سَـــلِـيـمْ.
Ali prema arebici kojoj sam postavio standarde ova kasida bi se pisala ovako:
آح نــه‌وه‌ســتـا دۆشــا مۉيــا،
داي مٖى ســـه دا ۉبـوه‌سـه‌لٖـىـم،
دۉقـلـه‌م نـه اٖىزٖىشـلۉ دۆشـــا،
داي مٖى ســـه دا پۉوه‌ســه‌لٖـىـم!
قـاد تـه وٖىـدٖى ۉچٖـى مـۉيـــه،
وه‌ســه‌لٖـىـسـه ســـرڄـه مـۉيــه،
يـا سـام تـوۉيه تٖى سٖى مـۉيـه،
داي مٖى ســـه دا ۉبـوه‌سـه‌لٖـىـم!
ۉوۉ سـوٖىت يـه قاقۉنۉ ڄوٖىت،
نـه‌ڃـه‌مـۉ دۆغـۉ مٖـى ژٖىـو بٖىت،
نَه بۆدۆ سواغده تاقۉ سـردٖىت،
داي مٖى ســـه دا پۉوه‌ســه‌لٖـىـم!
نــه مـۉرٖى مـه پـرۉسٖـىـم تـه‌بـه،
اٖىـزغـۆبٖىل سـام يـا سـام سـه‌بـه،
ۉبـده‌ن ۉبـنـۉڃـۆ مـۉلٖـىم تــه‌بــه،
داي مٖى ســـه دا ۉبـوه‌سـه‌لٖـىــم!
اٖىـز سٖـىـرڄـه يــا تـه‌بـه ڵـۆبٖـىـم،
حۉڃ لٖى بٖىت يۉشت دا ته غٖىرلٖىم،
ۉد ژالۉسـت نه زنام شـتۉ چٖىنٖىم،
داي مٖى ســـه دا پۉوه‌ســه‌لٖـىــم!
غٖـىزداوا سٖـى غٖـىـزداو بــۆدٖى،
شتۉ ڃۆ اٖىستۉم زدراو مٖى بۆدٖى،
ۉوۆ پـه‌سـمـۆ مُـحَـمَّـدْ زغـۉدٖى،
داي مٖى ســـه دا ۉبـوه‌سـه‌لٖـىــم.
(za čitanje ovoga teksta je potrebno imati modifikovani font Times New Roman koji je adaptirao Aldin Mustafić)
[1] Hrvati u Svetlu Istorijske Istine, Veliša Rajičević-Psunjski, predgovor slovenačkom izdanju (Zmage Jelinčiča) iz 2006, ṣ 64.
[2]http://domovina.110mb.com/hr_kultura/hrvatska_arebica.htm
[3]Vatroslav Jagić, Archiv für slavische Philologie (Friedrich Kraelitz: Ein kroatisches Lied in türkischer Transkription aus dem Ende des XVI. Jahrhunderts), 32, Berlin: Weidmannsche Buchhandlung, 1911., str. 613-615.
I: Anali Gazi Husrev-begove biblioteke Knjiga XXIX-XXX, Sarajevo, 2009., str. 249-271.
