Još jedna od važnih stvari koje bi pohodnik duhovnog putovanja trebao u potpunosti iskoristiti jesu prilike i mogućnosti koje se s vremena na vrijeme čovjeku ukazuju.
Svakome se u životu otvaraju neke prilike i mogućnosti, koje neće zauvijek ostati.
Imam Ali, mir neka je s njim, kaže:
إنَّ الْفُرَصَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ فَانْتَهِزُوها إِذا أمْكَنَتْ في أبوابِ الْخَيْرِ….
“Zaista prilike minu poput oblaka, zato, bude li moguće, iskoristite ih za dobro…”[1]
Kur'an Časni poziva ljude da se natječu u dobrim djelima i kaže:
وَ سَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ…
“Požurite oprostu vašeg Gospodara i Džennetu prostranom kao Nebesa i Zemlja…” (Ali ‘Imran, 133)
Također kaže:
فَاسْتَبِقُواْ الْخَيْرَاتِ
“…I natječite se u dobrim djelima…” (El-Bekare, 148)
Prenosi se od Poslanika Božijeg, s.a.v.a., da je rekao:
إِنَّ لِرَبِّكُمْ فِي أَيَّامِ دَهْرِكُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا
“Zaista, Gospodar vaš u danima života vašeg šalje povoljne vjetrove, pa im se izložite.”[2]
Iako su postupnost i oprez bolji od žurbe, u ovom primjeru ukazivanja dobrih prilika brzina je poželjnija jer, kaže hazreti Ali, mir neka je s njim:
الْفُرْصَةُ سَرِيعَةُ الْفَوْتِ وَ بَطِيئَةُ الْعَوْدِ
“Prilika brzo mine i sporo se vraća.”[3]
Od Poslanika Božijeg, s.a.v.a., se prenosi:
مَنْ فُتِحَ لَهُ بَابُ خَيْرٍ فَلْيَنْتَهِزْهُ فَإِنَّهُ لَا يَدْرِي مَتَى يُغْلَقُ عَنْهُ
“Kome se otvore vrata dobra, neka to iskoristi, jer ne može znati kada će mu se zatvoriti.”[4]
Zapovjednik pravovjernih, Ali, mir neka je s njim, kaže:
التَّثَبُّتُ خَيْرٌ مِنَ الْعَجَلَةِ إِلَّا فِي فُرَصِ الْخَيْرِ
“Lagani nastup je bolji od žurbe, osim u prilikama za dobro.”[5]
U drugoj predaji se kaže da će propuštanje prilike biti uzrokom tuge i kajanja.
إضاعَة الْفُرْصَةِ غُصَّةٌ
“Propuštanje prilike uzrokuje tugu.”[6]
Također se prenosi:
مِنَ الْخُرْقِ تَرْكُ الْفُرْصَةِ عِنْدَ الْإمْكانِ
“Glupost je propustiti priliku kad se može iskoristiti.”[7]
Okorištavanje prilikama je znak razuma i pameti, kao što reče Zapovjednik pravovjernih, mir neka je s njim:
أفْضَلُ الرَّأي ما لَمْ يُفِتِ الْفُرَصَ وَ لَمْ يُورِثِ الْغُصَصَ
“Najbolje mišljenje je ono koje ne propušta prilike i ne uzrokuje tugu.”[8]
U drugoj predaji od njega stoji:
شيمَةُ الْأتقياءِ إغْتِنامُ الْمُهلَةِ وَ التَّزَوُّدُ لِلرَّحْلَةِ
“Put bogobojaznih je korištenje prilika i spremanje poputnine za putovanje.”[9]
Šejh Tusi prenosi od Poslanika Božijeg, s.a.v.a., u djelu Amali da je rekao Ebu Zeru:
يَا أَبَا ذَرٍّ نِعْمَتَانِ مَغْبُونٌ فِيهِمَا كَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ الصِّحَّةُ وَ الْفَرَاغُ يَا أَبَا ذَرٍّ اغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ: شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ وَ صِحَّتَكَ قَبْلَ سُقْمِكَ وَ غِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ وَ فَرَاغَكَ قَبْلَ شُغْلِكَ وَحَيَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ
“O Ebu Zere! Dvije su blagodati u vezi s kojima se većina ljudi vara: zdravlje i slobodno vrijeme. O Ebu Zere, iskoristi pet stvari prije pet drugih: mladost svoju prije starosti, zdravlje svoje prije bolesti, imućnost svoju prije siromaštva, slobodno vrijeme svoje prije zauzetosti i život svoj prije smrti.”[10]
[1] Šarhe Gurari-l-hikem, sv. 2, str. 523, hadis 3598.
[2] Mehadždžetu-l-bejda, sv. 5, str. 15.
[3] Fihrist-e mozuijje Gurer, str. 304.
[4] Mustedreku-l-vesail, sv. 2, str. 350.
[5] Fihrist-e mozuijje Gurer, str. 304.
[6] Isto, str. 303.
[7] Isto, str. 304.
[8] Isto.
[9] Isto, str. 304.
[10] Mustedreku-l-vesail, sv. 12, str. 140, kitabu-l-džihad.
