Staza rječitosti, govor 190. Hvaljenje Boga. Savjet da se bude svjesno Boga i izvješće o svijetu ovome i ljudima njegovim.
Neka je hvala Bogu, Čija je hvala rasprostranjena među stvorovima, Čija je vojska ona koja pobjeđuje i Čije je veličanstvo uzvišeno. Zahvaljujem Mu na neprestanim blagodatima Njegovim i velikim darovima Njegovim. Blagost Njegova uzvišena je. On oprašta i pravedan je u svemu što odlučuje. On zna ono što teče i što je već minulo. On stvorove sve proizvodi znanjem Svojim i izvodi mudrošću Svojom, bez oponašanja, bez poduke, ne slijedeći uzor ma kakvoga majstora mudrog, ne čineći grješke i bez prisustva skupine bilo kakve. Svjedočim da je Muhammed – mir i blagoslovi Božiji neka su na nj i na potomke njegove! -rob Njegov i Poslanik Njegov, kojega je On poslao kada su se ljudi nalazili u ponoru i kretali se u smušenosti. Uzde propasti vodile su ih, a brave zlobe bile su zaprte na srcima njihovim.
Oporučujem vam, o robovi Božiji, da istinski budete svjesni Boga, jer to je pravo Božije nad vama. Time zadobijate pravo svoje u Boga, pa za postizanje toga tražite pomoć Božiju da biste s tim išli u susret Bogu. Uistinu, svijest o Bogu danas je zaštita i štit, a sjutra – put u Džennet. Pravac njezin je jasan. Onaj koji je slijedi – dobitnik je. Onaj u kojega je ona čuvana – čuvar je. Ona se neprestano pokazuje narodima koji su minuli i onima koji dolaze. Zato će im ona trebati sjutra kada Allah ponovno vrati ono što je prvi put stvorio, uzme ono što je dao i obračuna ono što je udijelio. Kako li će biti malo onih koji su je prihvatili i primjenjivali onako kako ju je trebalo primjenjivati?! Bit će ih malo na broju i to su oni ljudi koje je Allah Uzvišeni opisao kada je rekao:
A malo je zahvalnih među robovima Mojim!
Zato, požurite slušanjem svojim prema njoj i pojačajte napore svoje radi nje. Učinite je zamjenom za svu prošlost svoju da bi zauzela mjesto svoje kao nasljednik, te je učinite pomagačem svojim protiv neprijatelja svakog. Pretvorite njome san svoj u budnost i provedite dan svoj s njom. Učinite da je srca vaša osjećaju. Njome sperite grijehe svoje, njome liječite bolesti i njome preduhitrite smrt. Uzmite pouku od onoga koji je zanemaruje i ne dopustite nipošto da na vama uzima pouku onaj koji joj se potčinjava. Znajte dobro, morate je čuvati i sebe njome štititi.
Držite se podalje od svijeta ovoga i sa čežnjom se uputite svijetu budućem. Ne smatrajte niskim onoga kojeg je uzdigla svijest o Bogu i ne smatrajte visokim onoga kojeg je uzdigao svijet ovaj. Ne gledajte na odjeću blistavu svijeta ovoga. Ne slušajte onoga koji govori o njemu. Ne odazivajte se onome koji vas zove njemu. Ne tražite svjetlost iz blještavila njegova i ne čeznite za skupocjenostima njegovim, jer je sjaj njegov varljiv, govor njegov lažan, imetak njegov bit će opljačkan, a dragocjenosti njegove otete.
Pripazite, svijet ovaj mami, a onda odvraća. Svojeglav je i odbija ići dalje. Laže i izdaje. Poriče i ne zahvaljuje. Nabusit je i odbija. Privlači, ali uzrokuje stradanje. Njegova je ustaljenost promjena, koračanje njegovo – posrtanje, veličina njegova – poniženje, ozbiljnost njegova -izrugivanje, a visina njegova – niskost. On je mjesto pljačkanja i grabeža, raspadanja i propadanja. Stanovnici njegovi su na nogama, u gonjenju, sustizanju i uzmicanju. Pravci njegovi smućuju, izlazi njegovi su zakucasti, a ciljevi njegovi skončavaju u razočaranju. U skladu s tim, tvrđave ih izručuju, kuće ih istjeruju, a kola ih iscrpljuju.
Neki od njih su poput deve pripete za nogu, neki poput mesa stoke zaklane, neki poput udova odrezanih, neki poput krvi prolivene, neki grizu ruke svoje, neki udaraju dlanovima svojim, neki su se podnimili, neki proklinju misli svoje, a neki odustaju od odluke svoje. Ali, lukavstvo je okrenulo leđa, a prijevara lice.
Ali vrijeme je isteklo!
Na žalost! Na žalost! Ono što je izgubljeno – izgubljeno je! A ono što je prošlo – prošlo je! Svijet ovaj odlazi tokom svojim.
Ni nebo ni zemlja nisu ih oplakivali, i nisu pošteđeni bili.
Preveli: Rusmir Mahmutćehajić i Mehmedalija Hadžić
وَ مِنْ خُطبَةٍ لَهُعليه السلام
يحمد اللَّه و يثني على نبيه و يوصي بالزهد والتقوى
أَلْحَمْدُ لِلَّهِ الْفَاشِى فِي الْخَلْقِ حَمْدُهُ، وَ الْغَالِبِ جُنْدُهُ، وَ الْمُتَعَالِي جَدُّهُ أَحْمَدُهُ عَلَى نِعَمِهِ التَّؤَامِ، وَ آلاَئِهِ الْعِظَامِ، الَّذِي عَظُمَ حِلْمُهُ فَعَفَا، وَ عَدَلَ فِي كُلِّ مَا قَضَى، وَ عَلِمَ مَا يَمْضِي وَ مَا مَضَى، مُبْتَدِعِ الْخَلاَئِقِ بِعِلْمِهِ وَ مُنْشِئِهِمْ بِحُكْمِهِ بِلاَ اقْتِدَاءٍ وَ لاَ تَعْلِيمٍ، وَ لاَ احْتِذَاءٍ لِمِثَالِ صَانِعٍ حَكِيمٍ. وَ لاَ إِصَابَةِ خَطَإٍ، وَ لاَ حَضْرَةِ مَلَإٍ.
الرسول الاعظم
وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ. ابْتَعَثَهُ وَ النَّاسُ يَضْرِبُونَ فِي غَمْرَةٍ، وَ يَمُوجُونَ فِي حَيْرَةٍ. قَدْ قَادَتْهُمْ أَزِمَّةُ الْحَيْنِ، وَ اسْتَغْلَقَتْ عَلَى أَفْئِدَتِهِمْ أَقْفَالُ الرَّيْنِ.
الوصية بالزهد و التقوى
عِبَادَاللَّهِ! أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ فَإِنَّها حَقُّ اللَّهِ عَلَيْكُمْ، وَ الْمُوجِبَةُ عَلَى اللَّهِ حَقَّكُمْ. وَ أَنْ تَسْتَعِينُوا عَلَيْهَا بِاللَّهِ، وَ تَسْتَعِينُوا بِهَا عَلَى اللَّهِ. فَإِنّ التَّقْوَى فِي الْيَوْمِ الْحِرْزُ وَ الْجُنَّةُ، وَ فِي غَدٍ الطَّرِيقُ إِلَى الْجَنَّةِ. مَسْلَكُهَا وَاضِحٌ، وَ سَالِكُهَا رَابِحٌ، وَ مُسْتَوْدَعُهَا حَافِظٌ. لَمْ تَبْرَحْ عَارِضَةً نَفْسَهَا عَلَى الْأُمَمِ الْمَاضِينَ مِنْكُمْ، وَ الْغَابِرِينَ لِحَاجَتِهِمْ إِلَيْهَا غَداً، إِذَا أَعَادَ اللَّهُ مَا أَبْدَى، وَ أَخَذَ مَا أَعْطَى، و َ سَأَلَ عَمَّا أَسْدَى. فَما أَقَلَّ مَنْ قَبِلَهَا وَ حَمَلَهَا حَقَّ حَمْلِهَا! أُولئِكَ الْأَقَلُّونَ عَدَداً. وَهُمْ أَهْلُ صِفَةِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ إِذْ يَقُولُ: »وَ قَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ«. فَأَهْطِعُوا بِأسْمَاعِكُمْ إِلَيْهَا، وَ كُظُّوا بِجَدِّكُمْ عَلَيْهَا، وَ اعْتَاضُوهَا مِنْ كُلِّ سَلَفٍ خَلَفاً، وَ مِنْ كُلِّ مُخَالِفٍ مُوَافِقاً. أَيْقِظُوا بِها نَوْمَكُمْ، وَ اقْطَعُوا بِهَا يَوْمَكُمْ، وَ أَشْعِرُوهَا قُلُوبَكُمْ، وَ ارْحَضُوا بِهَا ذُنُوبَكُمْ، وَ دَاوُوا بِهَا الْأَسْقَامَ، وَ بَادِرُوا بِهَا الْحِمَامَ، وَ اعْتَبِرُوا بِمَنْ أَضَاعَهَا، وَ لاَ يَعْتَبِرَنَّ بِكُمْ مَنْ أَطَاعَهَا. أَلاَ فَصُونُوهَا وَ تَصَوَّنُوا بِها، وَ كُونُوا عَنِ الدُّنْيَا نُزَّاهاً، وَ إِلَى الْآخِرَةِ وُلاَّهاً. وَ لاَتَضَعُوا مَنْ رَفَعَتْهُ التَّقْوَى، وَ لاَ تَرْفَعُوا مَنْ رَفَعَتْهُ الدُّنْيا. وَ لاَ تَشِيمُوا بَارِقَهَا وَ لَاتَسْمَعُوا نَاطِقَهَا، وَ لاَ تُجِيبُوا نَاعِقَهَا. وَ لاَ تَسْتَضِيئُوا بِإِشْرَاقِهَا، وَ لاَ تُفْتَنُوا بِأَعْلاَقِهَا، فَإِنَّ بَرْقَهَا خَالِبٌ، وَ نُطْقَهَا كاذِبٌ. وَ أَمْوَالَهَا مَحْرُوبَةٌ، وَ أَعْلاَقَهَا مَسْلُوبَةٌ. أَلاَ وَ هِيَ الْمُتَصَدِّيَةُ الْعَنُونُ، وَ الْجَامِحَةُ الْحَرُونُ، وَ الْمَائِنَةُ الْخَؤُونُ. وَ الْجَحُودُ الْكَنُودُ، وَ الْعَنُودُ الصَّدُودُ، وَ الْحَيُودُ الْمَيُودُ. حَالُها انْتِقَالٌ، وَ وَطْأتُهَا زِلْزَالٌ، وَ عِزُّهَا ذُلٌّ، وَجِدُّهَا هَزْلٌ، وَ عُلْوُهَا سُفْلٌ. دَارُ حَرَبٍ وَ سَلْبٍ، وَ نَهْبٍ وَ عَطَبٍ. أَهْلُهَا عَلَى سَاقٍ وَ سِيَاقٍ، وَ لَحَاقٍ وَ فِرَاقٍ. قَدْ تَحَيَّرَتْ مَذَاهِبُهَا، وَ أَعْجَزَتْ مَهَارِبُهَا، وَ خَابَتْ مَطَالِبُهَا. فَأَسْلَمَتْهُمُ الْمَعَاقِلُ، وَ لَفَظَتْهُمُ الْمَنَازِلُ، وَ أَعْيَتْهُمُ الْمحَاوِلُ. فَمِنْ نَاجٍ مَعْقُورٍ، وَ لَحْمٍ مَجْزُورٍ، وَ شِلْوٍ مَذْبُوحٍ، وَ دَمٍ مَسْفُوحٍ. وَ عَاضٍّ عَلَى يَدَيْهِ، وَ صَافِقٍ بِكَفَّيْهِ، وَ مُرْتَفِقٍ بِخَدَّيْهِ، وَ زَارٍ عَلَى رَأْيِهِ، وَ رَاجِعٍ عَنْ عَزْمِهِ. وَ قَدْ أَدْبَرَتِ الْحِيلَةُ وَ أَقْبَلَتِ الْغِيلَةُ، وَلاَتَ حِينَ مَنَاصٍ! هَيْهَات هَيْهَاتَ! قَدْ فَاتَ مَا فَاتَ، وَ ذَهَبَ مَا ذَهَبَ، وَ مَضَتِ الدُّنْيَا لِحَالِ بَالِهَا، »فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا كانُوا مُنْظَرِينَ«.
