Staza rječitosti, govor 86. Svojstva vjernika iskrenog. Svojstva vjernika neiskrenog. O potomcima Vjerovjesnika Časnog. Dio govora istog o Benu Umejjama.
O robovi Božiji! Allah najviše voli onoga kojeg je On pomogao protiv strasti njegovih, pa je obuzet tugom i zaodjenut strahom. Svjetiljka upute gori u srcu njegovu. On je osigurao gozbu za dan koji ga mora zadesiti. Približava sebi daleko, a olakšava teško. Promatra i opaža; sjeća se i umnožava djela svoja. Pije vodu pitku s izvora koji su lahko dostupni. Zato, pije do zadovoljenja i upućuje se tvrdim putem ravnim. Skida odjeću strasti i oslobađa se briga, osim brige svojstvene samo njemu. Oslobodio se sljepoće i društva ljudi koji idu za strastima svojim. Postao je ključ za vrata upute i brava za vrata propasti.
Vidio je put svoj i kreće se po njemu. Poznaje putokaz njegov i prešao je opasnosti njegove. Dočepao se potpora najpouzdanijih i užadi najjačih. Na onoj je razini uvjerenja koje je poput blistavosti sunca. Radi Boga se Uzvišenog prihvatio izvršavanja djela najuzvišenijih, postavljajući sve na mjesto svoje i vraćajući ogranak svaki osnovi njegovoj. On je svjetiljka u tminama, rastjerivač sljepoća, ključ poteškoća, odstranjivač zamršenosti i vodič u pustinjama prostranim. Govori, pa je razumljiv, šuti, pa biva izbavljen. Radi iskreno radi Boga, te ga On odabire. Zato je poput rudnika vjere Njegove i poput potpornja Zemlji Njegovoj.
Sebi nalaže pravičnost, a prvi korak te pravičnosti jest odbacivanje strasti od sebe. Opisuje istinu i po njoj postupa. Nema dobra kojem se nije usmjerio, niti pretpostavke dobra kojoj se nije upravio. Uzde svoje predao je Knjizi. Ona je zato vodič njegov i predvodnik. On odsjeda gdje se spušta teret njezin i nastanjuje se gdje ga ona naseli.
Međutim, drugi je čovjek onaj koji sebe naziva učenim, a zapravo nije takav. Samo je nakupio neznanje od neznalice i zavedenost od zavedenog. Ljudima je pripravio zamku od konopa varke i govora lažnog. Kur'an uzima prema mišljenjima svojim i usklađuje istinu prema željama svojim. Čini da se ljudi osjećaju sigurni od grijeha velikih i da olahko uzimaju zločine velike. Kaže da se zaustavlja kod sumnjivosti, ali uranja u njih, da izbjegava novotarije, ali leži u njima. Obličje mu je ljudsko, ali mu je srce životinjsko. Ne poznaje vrata upute da bi je slijedio, niti vrata zablude da bi se od nje odvratio. On je mrtvac među živima.
Kuda onda idete?! Pa ipak kako su nastrane misli vaše?!
(O potomcima Vjerovjesnika Časnog)
O potomcima Vjerovjesnika Časnog
Putokazi su postavljeni, naznake su jasne, a svjetionik je uspravljen, pa kud idete ustranu i lutate dok su među vama potomci Vjerovjesnika vašeg? Oni su uzde Pravog, znaci Vjere i jezici Istine. Priznajte im isti položaj valjani kao što ga priznajete Kur'anu i pristupite im kao što deve žedne prilaze pojilu.
O ljudi, usvojite kazivanje ovo Pečata vjerovjesnika – mir i blagoslovi Božiji neka su na nj i na potomke njegove! – da onaj od nas koji je umro nije umro, da onaj od nas koji je istruhnuo nije istruhnuo. I ne govorite ono što ne znate, jer najviše je istine u onome što poričete. Prihvatite dokaz onoga protiv kojeg nemate dokaze. Ja sam taj! Zar nisam pred vama radio po Kur'anu i zar nisam među vama ostavio potomke? Uzdigao sam među vama zastavu vjere i poučio vas granicama dozvoljenog i nedozvoljenog. Ispravnošću svojom zaodjenuo sam vas odjećom sigurnosti i rasprostro vam vrlinu riječju svojom i djelom.
Pokazao sam vam primjerom svojim ćudorednosti najplemenitije. Zato ne koristite zamišljanje svoje u onom čije se dno ne može okom vidjeti, niti umom dosegnuti.
Sve dok ljudi počinju misleći da je svijet vezan za Umejje i da će se blagodati njegove izlijevati na njih, i da će ih voditi izvorima njegovim za napajanje, i da se bič njihov i sablja njihova neće otklanjati od ljudi, svaki od njih griješi. Ima samo nekoliko kapi radosti života koje će oni posisati za vrijeme neko, te sve to izbljuvati.
Preveli: Rusmir Mahmutćehajić i Mehmedalija Hadžić
وَ مِنْ خُطبَةٍ لهُعليه السلام
و هي في بيان صفات المتقين و صفات الفساق و التنبيه الى مكان العثرة الطيبة و الظن الخاطئ لبعض الناس
عِبَادَاللَّهِ، إِنَّ مِنْ أَحَبِّ عِبَادِاللَّهِ إِلَيْهِ عَبْداً أَعَانَهُ اللَّهُ عَلَى نَفْسِهِ، فَاسْتَشْعَرَ الْحُزْنَ، وَ تَجَلْبَبَ الْخَوْفَ؛ فَزَهَرَ مِصْبَاحُ الْهُدَى فِي قَلْبِهِ، وَ أَعَدَّ الْقِرَى لِيَوْمِهِ النَّازِلَ بِه، فَقَرَّبَ عَلَى نَفْسِهِ الْبَعِيدَ، وَ هَوَّنَ الشَّدِيدَ. نَظَرَ فَأَبْصَرَ، وَ ذَكَرَ فَاسْتَكْثَرَ، وَ ارْتَوَى مِنْ عَذْبٍ فُرَتٍ سُهِّلَتْ لَهُ مَوَارِدُهُ، فَشَرِبَ نَهَلاً، وَ سَلَكَ سَبِيلاً جَدَداً. قَدْ خَلَعَ سَرَابِيلَ الشَّهَوَاتِ، وَ تَخَلَّى مِنَ الْهُمُومِ، إِلاَّ هَمًّا وَاحِداً انْفَرَدَ بِهِ، فَخَرَجَ مِنْ صَفَةِ الْعَمَى، وَ مُشَارِكَةِ أَهْلِ الْهَوَى، وَ صَارَ مِنْ مَفَاتِيحِ أَبْوَابِ الْهُدَى، وَ مَغَالِيقِ أَبْوَابِ الرَّدَى. قَدْ أَبْصَرَ طَرِيقَهُ، وَ سَلَكَ سَبِيلَهُ، وَ عَرَفَ مَنَارَهُ، وَ قَطَعَ غِمَارَهُ، واسْتَمْسَكَ مِنَ الْعُرَى بِأَوْثَقِهَا، وَ مِنَ الْحِبَالِ بِأَمْتَنِهَا، فَهُوَ مِنَ الْيَقِينِ عَلَى مِثْلِ ضَوْءِ الشَّمْسِ، قَدْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلَّهِ – سُبْحَانَهُ – فِي أَرْفَعِ الْأُمُورِ؛ مِنْ إِصْدَارِ كُلِّ وَارِدٍ عَلَيْهِ، وَ تَصْيِيرِ كُلِّ فَرْعٍ إِلَى أَصْلِهِ. مِصْباحُ ظُلُمَاتٍ، كَشَّافُ عَشَاوَاتٍ، مِفْتَاحُ مُبْهَمَاتٍ، دَفَّاعُ مُعْضِلاَتٍ، دَلِيلُ فَلَوَاتٍ، يَقُولُ فَيُفْهِمُ، وَ يَسْكُتُ فَيَسْلَمُ. قَدْ أَخْلَصَ لِلَّهِ فَاسْتَخْلَصَهُ، فَهُوَ مِنْ مَعَادِنِ دِينِهِ، وَ أَوْتَادِ أَرْضِهِ. قَدْ أَلْزَمَ نَفْسَهُ الْعَدْلَ، فَكَانَ أَوَّلَ عَدْلِهِ نَفْي الْهَوَى عَنْ نَفْسِهِ، يَصِفُ الْحَقَّ وَ يَعْمَلُ بِهِ، لاَ يَدَعُ لِلْخَيْرِ غَايَةً إِلاَّ أَمَّهَا، وَ لاَ مِظَنَّةً إِلاَّ قَصَدَهَا، قَدْ أَمْكَنَ الْكِتَابَ مِنْ زِمَامِهِ فَهُوَ قَائِدُهُ وَ إِمَامُهُ، يَحُلُّ حَيْثُ حَلَّ ثَقَلُهُ، وَ يَنْزِلُ حَيْثُ كَانَ مَنْزِلُهُ.
صفات الفساق
وَ آخَرُ قَدْ تَسَمَّى عَالِماً وَ لَيْسَ بِه، فَاقْتَبَسَ جَهَائِلَ مِنْ جُهَّالٍ، وَ أضَالِيلَ مِنْ ضُلاَّلٍ، وَ نَصَبَ لِلنَّاسِ أشْرَاكاً مِنْ حَبَائِلِ غُرُورٍ، وَ قَوْلِ زُورٍ؛ قَدْ حَمَلَ الْكِتَابَ عَلَى آرائِهِ؛ وَ عَطَفَ الْحَقَّ عَلَى أَهْوَائِهِ، يُؤْمِنُ النَّاسَ مِنَ الْعَظَائِمِ وَ يُهَوِّنُ كَبِيرَ الْجَرائِمِ، يَقولُ: أَقِفُ عِنْدَ الشُّبُهَاتِ، وَ فِيهَا وَقَعَ؛ وَ يَقْولُ: أَعْتَزِلُ الْبِدَعَ، وَ بَيْنَهَا اضْطَجَعَ، فَالصُّورَةُ صُورَةُ إِنْسَانٍ، وَ الْقَلْبُ قَلْبُ حَيَوَانٍ،لاَ يَعْرِفُ بَابَ الْهُدَى فَيَتَّبِعَهُ، وَ لاَ بَابَ الْعَمَى فَيَصُدَّ عَنْهُ. وَ ذلِكَ مَيِّتُ الْأَحْيَاءِ.
عترة النبي
فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ؟ وَ أَنَّى تُؤْفَكُونَ! وَ الْأَعْلاَمُ قَائِمَةٌ! وَ الْآيَاتُ وَاضِحَةٌ؛ وَ الْمَنَارُ مَنْصُوبَةٌ، فَأَيْنَ يُتَاهُ بِكُمْ! وَ كَيْفَ تَعْمَهُونَ؟ وَ بَيْنَكُمْ عِتْرَةُ نَبِيِّكُمْ! وَ هُمْ أَزِمَّةٌ الْحَقِّ، وَ أَعْلاَمُ الدِّينِ وَ أَلْسِنَةُ الصِّدْقِ، فَأَنْزِلُوهُمْ بِأَحْسَنِ مَنَازِلِ الْقُرْآنِ، وَرِدُوهُمْ وُرُودَ الْهِيمِ الْعِطَاشِ.
أَيُّهَا النَّاسُ؛ خُذُوهَا عَنْ خَاتَمِ النَّبِيِّينَصلى الله عليه وآله وسلم: »إِنَّهُ يَمُوتُ مَنْ مَاتَ مِنَّا وَ لَيْسَ بِمَيِّتٍ، وَ يَبْلَى مَنْ بَلِيَ مِنَّا وَ لَيْسَ بِبَالٍ« فَلاَ تَقُولُوا بِمَالاَ تَعْرِفُونَ؛ فَإِنَّ أَكْثَرَ الْحَقِّ فِيَما تُنْكِرُونَ، وَ اعْذِرُوا مَنْ لاَ حُجَّةَ لَكُم عَلَيْهِ – وَ هُوَأَنَا -، أَلَمْ أَعْمَلْ فِيكُمْ بِالثَّقَلِ الْأَكْبَرِ؟ وَ أَتْرُكْ فِيكُمُ الثَّقَلَ الْأَصْغَرَ، قَدْ رَكَزْتُ فِيكُمْ رَايَةَ الْإِيَمَانِ، وَ وَقَفْتُكُمْ عَلَى حُدُودِ الْحَلاَلِ وَ الْحَرَامِ، وَ أَلْبَسْتُكُمُ الْعَافِيَةَ مِنْ عَدْلِي، وَ فَرَشْتُكُمُ الْمَعْرُوفَ مِنْ قَوْلِي وَ فِعْلِي، وَ أَرَيْتُكُمْ كَرَائِمَ الْأَخْلاَقِ مِنْ نَفْسِي، فَلاَ تَسْتَعْمِلُوا الرَّأْيَ فِيَما لاَ يُدْرِكُ قَعْرَهُ الْبَصَرُ، وَ لاَ تَتَغَلْغَلُ إِلَيْهِ الْفِكَرُ.
ظن خاطئ
وَ مِنها: حَتَّى يَظُنَّ الظَّانُّ أَنَّ الدُّنْيَا مَعْقولَةٌ عَلَى بَنِي أَمَيَّةَ؛ تَمْنَحُهُمْ دَرَّهَا؛ وَ تُورِدُهُمْ صَفْوَهَا، وَ لاَ يُرْفَعَ عَنْ هذِهِ الْأُمَّةِ سَوْطُهَا وَ لاَ سَيْفُهَا، وَ كَذَبَ الظَّانُّ لِذلِكَ. بَلْ هِيَ مَجَّةٌ مِنْ لَذِيذِ الْعَيْشِ يَتَطَعَّمُونَهَا بُرْهَةً، ثُمَّ يَلْفِظُونَهَا جُمْلَةً.
