Pravila posjećivanja bolesnika

 

Posjeta bolesniku ima pravila kojih se treba pridržavati i jedno od njih je poklon u vezi s čim ćemo se zadovoljiti navođenjem jedne predaje.

عَنْ مَوْلًى لِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ: مَرِضَ بَعْضُ مَوَالِيهِ فَخَرَجْنَا إِلَيْهِ نَعُودُهُ [وَ نَحْنُ عِدَّةٌ مِنْ مَوَالِي جَعْفَرٍ] فَاسْتَقْبَلَنَا جَعْفَرٌ فِي بَعْضِ الطَّرِيقِ فَقَالَ لَنَا: أَيْنَ تُرِيدُونَ؟ فَقُلْنَا نُرِيدُ فُلَانًا نَعُودُهُ، فَقَالَ لَنَا” قِفُوا فَوَقَفْنَا فَقَالَ مَعَ أَحَدِكُمْ تُفَّاحَةٌ أَوْ سَفَرْجَلَةٌ أَوْ أُتْرُجَةٌ أَوْ لَعْقَةٌ مِنْ طِيبٍ أَوْ قِطْعَةٌ مِنْ عُودِ بَخُورٍ؟ فَقُلْنَا مَا مَعَنَا شَيْ‏ءٌ مِنْ هَذَا فَقَالَ: أَمَا تَعْلَمُونَ أَنَّ الْمَرِيضَ يَسْتَرِيحُ إِلَى كُلِّ مَا أُدْخِلَ بِهِ عَلَيْهِ

Prenosi se od jednog druga Imama Sadika, mir neka je s njim, sljedeće: “Jedan od njegovih drugova se bijaše razbolio, pa smo mi – a bila nas je nekolicina drugova Imama Sadika – krenuli da ga obiđemo. Na jednom dijelu puta dočeka nas Imam Sadik, te nas upita: ‘Gdje ste naumili?’ ‘U posjetu tom i tom’, rekosmo mi. Onda reče: ‘Stanite!’ Te mi zastadosmo. Potom nam reče: ‘Ima li ko od vas kakvu jabuku sa sobom, ili dunju, ili limun, ili malo mirisa ili jedan komad drveta aloje?’ ‘Nismo sa sobom ponijeli ništa od toga’, rekosmo mi. On nam onda reče: ‘Zar ne znate da se bolesnik raduje svemu s čime mu se dođe?’”[1]

 

Isto tako, Božiji Poslanik, s.a.v.a., o nošenju poklona bolesniku je rekao:

مَنْ أَطْعَمَ مَرِيضًا شَهْوَتَهُ أَطْعَمَهُ اللهُ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّةِ

“Onoga ko nahrani bolesnika onim što on voli, Bog će nahraniti voćem džennetskim.”[2]

 

Pravila sjedenja kod bolesnika

Oni koji posjećuju bolesnika trebaju se pridržavati sljedećih pravila:

·         Dova za bolesnika

Poslanik islama, s.a.v.a., rekao je:

عُودُوا الْمَرْضَى وَ اتَّبِعُوا الْجَنَائِزَ يُذَكِّرْكُمُ الْآخِرَةَ وَ تَدْعُوا لِلْمَرِيضِ فَتَقُولُ اَللّهُمَّ اشْفِهِ بِشِفَائِكَ وَ دَاوِهِ بِدَوَائِكَ وَ عَافِهِ مِنْ بَلَائِكَ

“Posjećujte bolesne i ispraćajte mrtve jer će vas to podsjetiti na Onaj svijet; učite dovu za bolesnika pa recite: ‘Bože moj, ozdravi ga ozdravljenjem Svojim, i izliječi ga lijekom Svojim, i sačuvaj ga od kazne Svoje!’”[3]

U drugoj predaji stoji da je rekao:

إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمْ عَلَى أَخِيهِ عَائِدًا لَهُ فَلْيَدْعُ لَهُ وَ لْيَطْلُبْ مِنْهُ الدُّعاءَ فَإِنَّ دُعائَهُ مِثْلُ دُعَاءِ الْمَلَائِكَةِ

“Kada neko od vas dođe u posjetu bratu svome, neka od njega zatraži da za njega uči dovu, jer zaista je dova bolesnog poput dove meleka.”[4]

·         Duhovno jačanje

Još jedno od pravila za posjećivanja bolesnika jeste da ga čovjek utješi i osnaži njegov duh izgovaranjem riječi kao što su: “Uskoro će proći tvoja bolest, neka ti Bog dade oporavak i zdravlje da nastaviš živjeti”, i tome slično, da ga umiri, jer se neke osobe tokom bolesti toliko obeshrabre da se razočaraju u život pa im na ovaj način treba uliti nadu.

Plemeniti Poslanik, s.a.v.a., rekao je:

إِذَا دَخَلْتُمْ عَلَى الْمَرِيضِ فَنَفِّسُوا لَهُ فِي الْأَجَلِ فَإِنَّ ذَلِكَ لَا يَرُدُّ شَيْئاً وَ هُوَ يُطَيِّبُ النَّفَسَ

“Kada dođete kod bolesnika, utješite ga, jer ako mu to neće ništa od onog što mu je predodređeno ni promijeniti, umirit će ga.”[5]

Upravo stoga, kada je Poslanik posjetio Selmana i na kraju htio krenuti, rekao mu je sljedeće:

يَا سَلْمَانُ كَشَفَ اللهُ ضُرَّكَ وَ غَفَرَ ذَنْبَكَ وَ حَفِظَكَ فِي دِينِكَ وَ بَدَنِكَ إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِكَ

“O Selmane, neka ti Bog otkloni nevolju i neka ti grijehe oprosti, i neka sačuva vjeru tvoju i tijelo tvoje do kraja života tvoga.”[6]

·         Skraćivanje posjete

Sljedeće pravilo kojeg se treba pridržavati prilikom posjećivanja bolesnika je skraćivanje vremena posjete, osim ako on ne traži da se ostane.

Zapovjednik pravovjernih Ali, mir neka je s njim, rekao je:

 إِنَّ مِنْ أَعْظَمِ الْعُوَّادِ أَجْرًا عِنْدَ اللهِ لَمَنْ إِذَا عَادَ أَخَاهُ خَفَّفَ الْجُلُوسَ إِلَّا أَنْ يَكُونَ الْمَرِيضُ يُحِبُّ ذَلِكَ وَ يُرِيدُهُ

“Od onih koji posjećuju bolesnika najveću nagradu će dobiti onaj ko prilikom posjete bratu svome ne zasjedne dugo, osim u slučaju da bolesnik tako bude volio i htio.”[7]

Ponekad čovjek ide posjetiti bolesnika, a moguće je da iz neznanja ili iz drugih razloga toliko zamori bolesnika da mu njegova posjeta postane mučnija od same bolesti.

Imam Sadik, mir neka je s njim, kaže:

…فَإِنَّ عِيَادَةَ النَّوْكَى أَشَدُّ عَلَى الْمَرِيضِ مِنْ وَجَعِهِ

“…Posjeta od strane neznalica teža je za bolesnog od same bolesti.”[8]

U vezi s tim Imam Sadik, mir neka je s njim, u drugoj predaji kaže:

أعْظَمُكُمْ أجْرًا في الْعِيادَةِ أخَفُكُمْ جُلُوسًا

“Za posjetu bolesniku najveću nagradu među vama će imati onaj koji manje sjedi kod bolesnika.”[9]

·         Potpuna posjeta

Sljedeće od pravila kojih se treba pridržavati prilikom posjećivanja bolesnika je način ophođenja s njim koji mora biti prožet izražavanjem ljubavi i pažnje. O ovome također govori jedna predaja. Božiji Poslanik, s.a.v.a., rekao je:

تَمامُ عِيادَةِ الْمَريضِ أنْ يَضَعَ يَدَهُ عَلَيْهِ وَ يَسْألَهُ كَيْفَ هُوَ

“Potpuna posjeta bolesnika je ona u kojoj se na njega ruka položi i upita ga se kako je.”[10]

I također je rekao:

تَمَامُ عِيَادَةِ الْمَرِيضِ أَنْ يَضَعَ أَحَدُكُمْ يَدَهُ عَلَيْهِ وَ يَسْأَلَهُ كَيْفَ اَنْتَ؟ كَيْفَ أَصْبَحْتَ وَ كَيْفَ أَمْسَيْتَ؟ وَ تَمَامُ تَحِيَّتِكُمُ الْمُصَافَحَةُ

“Potpuna posjeta bolesnika je ona u kojoj na njega ruku položite i pitate ga kako je, a potpuni pozdrav vam je rukovanje.”[11]

Zapovjednik pravovjernih Ali, mir neka je s njim, rekao je:

مِنْ تَمَامِ الْعِيَادَةِ أَنْ يَضَعَ الْعَائِدُ إِحْدَى يَدَيْهِ عَلَى يَدَی الْمَريضِ أَوْ عَلَى جَبْهَتِهِ

“Potpuna posjeta bolesnika je ona u kojoj posjetilac položi ruku svoju na bolesnikovu ili pak na čelo njegovo.”[12]

I još je rekao:

 تَمَامُ الْعِيَادَةِ لِلْمَرِيضِ أَنْ تَضَعَ يَدَكَ عَلَى ذِرَاعَيْهِ وَ تُعَجِّلَ الْقِيَامَ مِنْ عِنْدِهِ

“Najbolja posjeta bolesniku je ona u kojoj položiš ruku svoju na njegovu podlakticu i požuriš da ustaneš i odeš od njega.”[13]

·         Ne očekivati ugošćavanje od strane bolesnika

S obzirom na činjenicu da je cilj posjećivanja bolesnika izražavanje ljubavi i izvršavanje bratskih obaveza i sticanje nagrade, onaj koji ide da posjeti bolesnika ne treba očekivati da ga ugoste, jer je bolesnik sam obuzet bolešću, a njegova porodica je također zauzeta njegom najbližeg. Zato posjetioci trebaju i sami požuriti da im pomognu, a ne da uvećavaju teškoću i da im stavljaju dodatni teret na leđa. Iz tog razloga Božiji Poslanik, s.a.v.a., zabranjivao je da se jede kod bolesnika, jer to uzrokuje uništenje nagrade posjećivanja.

 نَهَى رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ أَنْ يَأْكُلَ الْعَائِدُ عِنْدَ الْعَلِيلِ فَيَحْبِطُ اللهُ أَجْرَ عِيَادَتِهِ

“Poslanik Božiji, s.a.v.a., zabranio je da posjetilac jede kod bolesnika, pa da mu time Bog upropasti nagradu za dolazak u posjetu bolesnome.”[14]