Oni koji posjećuju bolesnika trebaju se pridržavati sljedećih pravila:
- Dova za bolesnika
Poslanik islama, s.a.v.a., rekao je:
عُودُوا الْمَرْضَى وَ اتَّبِعُوا الْجَنَائِزَ يُذَكِّرْكُمُ الْآخِرَةَ وَ تَدْعُوا لِلْمَرِيضِ فَتَقُولُ اَللّهُمَّ اشْفِهِ بِشِفَائِكَ وَ دَاوِهِ بِدَوَائِكَ وَ عَافِهِ مِنْ بَلَائِكَ
“Posjećujte bolesne i ispraćajte mrtve jer će vas to podsjetiti na Onaj svijet; učite dovu za bolesnika pa recite: ‘Bože moj, ozdravi ga ozdravljenjem Svojim, i izliječi ga lijekom Svojim, i sačuvaj ga od kazne Svoje!’”[1]
U drugoj predaji stoji da je rekao:
إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمْ عَلَى أَخِيهِ عَائِدًا لَهُ فَلْيَدْعُ لَهُ وَ لْيَطْلُبْ مِنْهُ الدُّعاءَ فَإِنَّ دُعائَهُ مِثْلُ دُعَاءِ الْمَلَائِكَةِ
“Kada neko od vas dođe u posjetu bratu svome, neka od njega zatraži da za njega uči dovu, jer zaista je dova bolesnog poput dove meleka.”[2]
- Duhovno jačanje
Još jedno od pravila za posjećivanja bolesnika jeste da ga čovjek utješi i osnaži njegov duh izgovaranjem riječi kao što su: “Uskoro će proći tvoja bolest, neka ti Bog dade oporavak i zdravlje da nastaviš živjeti”, i tome slično, da ga umiri, jer se neke osobe tokom bolesti toliko obeshrabre da se razočaraju u život pa im na ovaj način treba uliti nadu.
Plemeniti Poslanik, s.a.v.a., rekao je:
إِذَا دَخَلْتُمْ عَلَى الْمَرِيضِ فَنَفِّسُوا لَهُ فِي الْأَجَلِ فَإِنَّ ذَلِكَ لَا يَرُدُّ شَيْئاً وَ هُوَ يُطَيِّبُ النَّفَسَ
“Kada dođete kod bolesnika, utješite ga, jer ako mu to neće ništa od onog što mu je predodređeno ni promijeniti, umirit će ga.”[3]
Upravo stoga, kada je Poslanik posjetio Selmana i na kraju htio krenuti, rekao mu je sljedeće:
يَا سَلْمَانُ كَشَفَ اللهُ ضُرَّكَ وَ غَفَرَ ذَنْبَكَ وَ حَفِظَكَ فِي دِينِكَ وَ بَدَنِكَ إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِكَ
“O Selmane, neka ti Bog otkloni nevolju i neka ti grijehe oprosti, i neka sačuva vjeru tvoju i tijelo tvoje do kraja života tvoga.”[4]
- Skraćivanje posjete
Sljedeće pravilo kojeg se treba pridržavati prilikom posjećivanja bolesnika je skraćivanje vremena posjete, osim ako on ne traži da se ostane.
Zapovjednik pravovjernih Ali, mir neka je s njim, rekao je:
إِنَّ مِنْ أَعْظَمِ الْعُوَّادِ أَجْرًا عِنْدَ اللهِ لَمَنْ إِذَا عَادَ أَخَاهُ خَفَّفَ الْجُلُوسَ إِلَّا أَنْ يَكُونَ الْمَرِيضُ يُحِبُّ ذَلِكَ وَ يُرِيدُهُ
“Od onih koji posjećuju bolesnika najveću nagradu će dobiti onaj ko prilikom posjete bratu svome ne zasjedne dugo, osim u slučaju da bolesnik tako bude volio i htio.”[5]
Ponekad čovjek ide posjetiti bolesnika, a moguće je da iz neznanja ili iz drugih razloga toliko zamori bolesnika da mu njegova posjeta postane mučnija od same bolesti.
Imam Sadik, mir neka je s njim, kaže:
…فَإِنَّ عِيَادَةَ النَّوْكَى أَشَدُّ عَلَى الْمَرِيضِ مِنْ وَجَعِهِ
“…Posjeta od strane neznalica teža je za bolesnog od same bolesti.”[6]
U vezi s tim Imam Sadik, mir neka je s njim, u drugoj predaji kaže:
أعْظَمُكُمْ أجْرًا في الْعِيادَةِ أخَفُكُمْ جُلُوسًا
“Za posjetu bolesniku najveću nagradu među vama će imati onaj koji manje sjedi kod bolesnika.”[7]
- Potpuna posjeta
Sljedeće od pravila kojih se treba pridržavati prilikom posjećivanja bolesnika je način ophođenja s njim koji mora biti prožet izražavanjem ljubavi i pažnje. O ovome također govori jedna predaja. Božiji Poslanik, s.a.v.a., rekao je:
تَمامُ عِيادَةِ الْمَريضِ أنْ يَضَعَ يَدَهُ عَلَيْهِ وَ يَسْألَهُ كَيْفَ هُوَ
“Potpuna posjeta bolesnika je ona u kojoj se na njega ruka položi i upita ga se kako je.”[8]
I također je rekao:
تَمَامُ عِيَادَةِ الْمَرِيضِ أَنْ يَضَعَ أَحَدُكُمْ يَدَهُ عَلَيْهِ وَ يَسْأَلَهُ كَيْفَ اَنْتَ؟ كَيْفَ أَصْبَحْتَ وَ كَيْفَ أَمْسَيْتَ؟ وَ تَمَامُ تَحِيَّتِكُمُ الْمُصَافَحَةُ
“Potpuna posjeta bolesnika je ona u kojoj na njega ruku položite i pitate ga kako je, a potpuni pozdrav vam je rukovanje.”[9]
Zapovjednik pravovjernih Ali, mir neka je s njim, rekao je:
مِنْ تَمَامِ الْعِيَادَةِ أَنْ يَضَعَ الْعَائِدُ إِحْدَى يَدَيْهِ عَلَى يَدَی الْمَريضِ أَوْ عَلَى جَبْهَتِهِ
“Potpuna posjeta bolesnika je ona u kojoj posjetilac položi ruku svoju na bolesnikovu ili pak na čelo njegovo.”[10]
I još je rekao:
تَمَامُ الْعِيَادَةِ لِلْمَرِيضِ أَنْ تَضَعَ يَدَكَ عَلَى ذِرَاعَيْهِ وَ تُعَجِّلَ الْقِيَامَ مِنْ عِنْدِهِ
“Najbolja posjeta bolesniku je ona u kojoj položiš ruku svoju na njegovu podlakticu i požuriš da ustaneš i odeš od njega.”[11]
- Ne očekivati ugošćavanje od strane bolesnika
S obzirom na činjenicu da je cilj posjećivanja bolesnika izražavanje ljubavi i izvršavanje bratskih obaveza i sticanje nagrade, onaj koji ide da posjeti bolesnika ne treba očekivati da ga ugoste, jer je bolesnik sam obuzet bolešću, a njegova porodica je također zauzeta njegom najbližeg. Zato posjetioci trebaju i sami požuriti da im pomognu, a ne da uvećavaju teškoću i da im stavljaju dodatni teret na leđa. Iz tog razloga Božiji Poslanik, s.a.v.a., zabranjivao je da se jede kod bolesnika, jer to uzrokuje uništenje nagrade posjećivanja.
نَهَى رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ أَنْ يَأْكُلَ الْعَائِدُ عِنْدَ الْعَلِيلِ فَيَحْبِطُ اللهُ أَجْرَ عِيَادَتِهِ
“Poslanik Božiji, s.a.v.a., zabranio je da posjetilac jede kod bolesnika, pa da mu time Bog upropasti nagradu za dolazak u posjetu bolesnome.”[12]
[1] Biharu-l-anvar, bejrutsko izdanje, sv. 78, str. 224.
[2] Mekarimu-l-ahlak, bejrutsko izdanje, str. 361.
[3] Biharu-l-anvar, bejrutsko izdanje, sv. 78, str. 225.
[4] Mekarimu-l-ahlak, str. 361.
[5] Vesailu-š-ši‘a, sv. 2, str. 642; Mekarimu-l-ahlak, bejrutsko izdanje, str. 360, sa neznatnom razlikom.
[6] Isto.
[7] Mekarimu-l-ahlak, str. 361.
[8] Mizanu-l-i‘tidali Zehebi, sv. 3, str. 7.
[9] Mekarimu-l-ahlak, str. 359.
[10] Isto, str. 359.
[11] Mekarimu-l-ahlak, str. 360; Vesailu-š-ši‘a, sv. 2, str. 642, s neznatnim razlikama.
[12] Du‘imu-l-islam, sv. 1, str. 218; Biharu-l-anvar, bejrutsko izdanje, sv. 78, str. 228.