Pretvaranje – uvodne napomene

Na kraju, s ciljem upotpunjavanja rasprave o iskrenosti, prigodno je reći nešto i o pretvaranju.

Pretvaranje je samoisticanje, hvalisanje i javno činjenje djela s ciljem privlačenja pažnje i pohvale od strane naroda.

Znakovi pretvaranja

U ajetima i predajama nailazimo na određene odlike prijetvornika iz kojih – nakon raščlanjivanja, spajanja i sažimanja – možemo izvući sljedeće znakove:

1. Licemjerni su i dvolični;
2. Pred očima javnosti ibadete čine zanosno i predano;
3. U samoći su bezvoljni i neraspoloženi;
4. Žele da ih ljudi hvale ma šta učinili;
5. Kada budu hvaljeni, oni ulažu dodatne napore u činjenju djela;
6. Ukoliko ne budu pohvaljeni, manje rade;
7. Skloni su obmani i prevari;
8. Svoja dobra djela ističu pred drugima;
9. Drugima prigovaraju zbog svojih dobrih djela;
10. Očekuju od stvorenja i ne oslanjaju se na Boga;
11. U javnosti spominju Boga, ali Ga se u srcu manje sjećaju;
12. Samoljubivi i gordi su;
13. Proždrljivi su i traže udobnost.

Sada vam skrećemo pažnju na nekoliko ajeta i predaja:

Ajeti:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِى يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ

“O vjernici, ne kvarite svoju milostinju prigovaranjem i uvredama, kao što to čine oni koji troše imetak svoj da bi se ljudima pokazali, a ne vjeruju ni u Boga ni u Onaj svijet…” (El-Bekare, 264)

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللهَ إِلَّا قَلِيلًا

“Licemjeri misle da će Boga nadmudriti, a On će njih nadmudriti. Kada ustaju da molitvu obave, lijeno se dižu, i samo zato da bi se pokazali pred svijetom, a Boga gotovo da i ne spomenu.” (En-Nisa, 142)

فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ ۝ الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ ۝ الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ ۝ وَيَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ

“A teško onima koji, kada molitvu obavljaju, molitvu svoju kako treba ne izvršavaju, koji se samo pretvaraju</big> <big>i nikome ništa ni u naruč ne daju!” (El-Ma‘un, 4–7)

وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِن دِيَارِهِم بَطَرًا وَرِئَاءَ النَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللهِ

“I ne budite kao oni koji su, da se pokažu svijetu, nadmeno iz grada svoga izišli da bi od puta Božijeg odvraćali…” (El-Enfal, 47)

Predaje:

Časni Poslanik, s.a.v.a., je rekao:

…أمّا عَلامَةُ الْمُرائي فَأرْبَعَة: یَحْرِصُ في الْعَمَلِ لِلَّهِ إذا کانَ عِنْدَهُ أحَدٌ وَ یَکْسِلُ إذا کانَ وَحْدَهُ وَ یَحْرِصُ فی کُلِّ أمْرِهِ عَلَی الْمَحْمَدَةِ وَ یُحْسِنُ سَمْتَهُ بِجُهْدِهِ.

“Četiri su znaka prijetvornika: poletan je u izvršavanju djela radi Boga kad je neko kod njega; lijen je kad je sam; poletan je u svakom poslu svome kada ga neko hvali; i trudi se koliko god može da se pokaže dobrim.”[1]

Zapovjednik pravovjernih, mir neka je s njim, je rekao:

ثَلاثُ علاماتٍ لِلْمُرائي: یَنْشِطُ إذا رَأیَ النّاسَ وَ یَکْسَلُ إذا کانَ وَحْدَهَ وَ یُحِبُّ أنْ یُحمَدَ في جَمیْعِ أمُورِهِ.

“Tri su znaka prijetvornika: poletan je kada ljude vidi, lijen je kada se osami, i voli da ga hvale u svakom poslu njegovom.”[2]

[1] Tuhafu-l-‘ukul, Bejrut, str. 17.

[2] Usuli Kafi, sv. 2, str. 295, hadis 8.