Dr. Sedad Dizdarević
MEVLANA U BOSNI
Kulturno-historijski kontekst, društveno-političke prilike i idejno-tematski obrasci
Biblioteka kulturna baština
Recenzenti:
prof. dr. Ismet Bušatlić
prof. dr. Mehmed Kico
prof. dr. Hossein Ali Ghobadi
mr. Nihad Čamdžić
ISBN 978-9958-867-06-4
Format B5, 297.str.
Fondacija “Baština duhovnosti”, Mostar 2012.
SADRŽAJ:
RIJEČ UREDNIKA
UVOD
TESAVVUF, MEVLANA I MEVLEVIJSKI TARIKAT PRETPOSTAVKA ZA NASTANAK I ŠIRENJE TESAVVUFA
Počeci institucionalizacije tesavvufa
Ekspanzija tesavvufa
Transformacija bagdadske škole tesavvufa i dominacija horasanske škole
Zrelo doba tesavvufa
Slabljenje tesavvufa
Izvori tesavvufa
Prodor grčke flozofje na Bliski istok
Tesavvuf i iransko-indijske religije
Škole tesavvufa
Sufzam i melametizam
Veza horasanskog tesavvufa i sljedbenika futuvveta sa drevnim religijama Irana
Horasanski tesavvuf i njegove specifčnosti
Hanikah i tarikati
Prvi hanikah
Nastanak prvih sufjskih tarikata
Sufjska književnost – Sufjske risale
Iranci kao utemeljitelji “asketske” književnosti
Nastanak i razvoj sufjske književnosti
U POTRAZI ZA RUMIJEM
Rumi i vrijeme u kom je živio
Anadolija, utočište sufja
Hidžra Behau Weleda i njegove porodice
Šems s istoka dolazi
Ličnost i karakter Mevlane Dželaluddina Rumija
Mevlevijski tarikat – nastanak, razvoj i dekadenca
Ishodište mevlevijskog tarikata
Iranski kulturni i religijski korijeni mevlevija
Rascjep unutar mevlevijskog tarikata i odnos istog prema ostalim tarikatima
Odnosi Čelebija sa vlašću
Osmanski sultani i podrška mevlevijskim šejhovima
Slabljenje mevlevijskog tarikata
Utjecaj Dželaluddina Rumija na kulturu i književnost
Mevlana, počasni građanin svijeta
Mevlanino mjesto u turskoj književnosti i kulturi
Mevlana na Indijskom potkontinentu
Mevlana Dželaluddin Balhi u svom zavičaju
Mevlanina zvijezda na Zapadu sija
Prodor Mevlaninih ideja na Zapad
Zapad ponovo otkriva Rumija
BOSNA I HERCEGOVINA, POVIJESNI TOK I UTJECAJI S ISTOKA
Antičko doba
Balkan u Rimskoj imperiji
Prodor mitraizma i iranske kulture u Rim
Manijeva vjera napreduje ka zapadu
Biskup Arije i monoteističko kršćanstvo
rednji vijek
Propast Zapadnog rimskog carstva i formiranje novih država
Bosna, jedan od centara neomanihejskih aktivnosti u Evropi
Vjerovanja bosanskih bogumila
osna nakon dolaska islama
Dolazak Osmanlija u Evropu i sudbina Bosne
Odnos bogumila i bosanskih muslimana
rodor islama u Bosnu i uloga mevlevijskog tarikata
Osvajanje Bosne i zagonetka postojanja muslimana prijedolaska Osmanlija
Širenje islama u Bosni
Uloga tesavvufa i mevlevijskog tarikata u širenju islama u Bosni
Veza između islama, tesavvufa i perzijske književnosti u Bosni
Položaj perzijskog jezika i književnosti kod Seldžuka i Osmanlija
Perzijski jezik i književnost u Bosni nakon dolaska islama
Perzijski jezik i književnost u Bosni nakon dolaska Austro-Ugarske
TESAVVUF I TARIKATI U BOSNI
Položaj tarikata u Bosni u XX i XXI stoljeću
MEVLEVIJSKI TARIKAT I NJEGOVO MJESTO U BOSNI I HERCEGOVINI
Utjecaj mevlevijskog tarikata na kulturu i književnost Bosne
Mesnevihani i Šebi arus
HISTORIJSKI PREGLED BOSANSKE KNJIŽEVNOSTI
Razdoblje prije dolaska islama
Jezik i pismo Ilira
Književnost Bosne prije islama
Period nakon dolaska islama
Fenomen multijezičnosti
Književni tokovi
Usmena književnost Bosne i njen značaj
Vjerska književnost
Divanska književnost
Savremeno doba
Odlazak Osmanlija i kulturne reforme u BiH
Cijepanje identiteta i nastanak različitih književnih tokova
Kulturni i nacionalni pokret bosanskih muslimana
Književnost Bosne i Hercegovine između dvaju svjetskih ratova
Književnost Bosne nakon Drugoga svjetskog rata
MEVLEVIJE I PISCI KOJI SU PISALI NA PERZIJSKOM JEZIKU
Bosanski pisci i pjesnici na perzijskom jeziku
Pjesnici i pisci mevlevije u Bosni
ČETIRI ISTAKNUTA BOŠNJAČKA MEVLEVIJSKA PISCA
Ahmed Sudi: Biografja i djela
Fevzija Mostarac: Biografja i djela
Mehmed Mejli Gurani: Biografja i djela
Fadil-paša Šerifović: Biografja i djela
UTJECAJ DŽELALUDDINA RUMIJA I MEVLEVIJSKOG TARIKATA NA BOŠNJAČKE PISCE
Misao, vjerovanje i svjetonazor
A) Dželaluddin Rumi
B) Fevzija
C) Mejlija
D) Fadil-paša
E) Sudi
IDEJNE PODUDARNOSTI KOD MEVLANE I BOŠNJAČKIH PJESNIKA
Duhovna ljubav
A) Dželaluddin Rumi
B) Fevzija
C) Mejlija
D) Fadil-paša
E) Sudi
Savršeni čovjek
A) Dželaluddin Rumi
B) Fevzija
C) Fadil-paša
D) Sudi
Božija odredba i slobodna volja
A) Dželaluddin Rumi
B) Fevzija
C) Mejlija
C) Fadil-paša
D) Sudi
Dunjaluk i društvena pitanja
A) Dželaluddin Rumi
Vladar i vlast
Privid i iluzija dunjaluka
Patologija tesavvufa
Odgoj i utjecaj sredine
Znanje i nauka
Uloga žene u društvu
B) Fevzija
Vladar i vlast
Ništavnost i privid dunjaluka
Patologija sufja
Odgoj i utjecaj sredine
Nauka i znanje
Položaj žene u društvu
C) Fadil-paša
Privid i nestvarnost dunjaluka
Nauka i znanje
D) Mejlija
Privid i iluzornost dunjaluka
Moral i život
E) Sudi
Privid i iluzornost dunjaluka
ZAKLJUČAK
Značaj Mevlanina utjecaja
Utjecaj Mevlane s obzirom na pitanje duhovne ljubavi
Utjecaj Mevlane u odnosu na tretiranje “savršenog čovjeka”
Utjecaj Mevlane u domenu društvenih pitanja
Utjecaj Mevlane na polju kada i kadera
Utjecaj Mevlane u domenu ostalih pitanja
